Od września 2016 roku do maja 2017 kilkunastoosobowa grupa uczniów klas pierwszych uczestniczyła w warsztatach muzealnych, które są efektem umowy między Dyrekcją naszego Liceum a Muzeum Narodowym w Krakowie, w ramach programu „Kultura dostępna”.
Cykl spotkań warsztatowych podporządkowany został zasadom periodyzacji literatury, aby w ten sposób łatwiej było nam łączyć posiadaną już wiedzę historycznoliteracką ze zjawiskami ze sztuk plastycznych.
Nasza przygodę W sezamie sztuki –jak zatytułowano warsztaty- rozpoczęliśmy od zwiedzenia Galerii Sztuki Starożytnej w Arsenale Muzeum Książąt Czartoryskich, mieszczącym się tuż obok barokowego kościoła Zakonu Pijarów.
Na warsztatach poznaliśmy wizerunki greckich herosów i bogów oraz rzeźb ich rzymskich odpowiedników. Dzięki Prowadzącemu przypomnieliśmy sobie fabuły greckich mitów opisujących teogonię, kosmogonię, powstanie człowieka i historię rodów. Mogliśmy podziwiać dzieła sztuki starożytnej oraz dowiedzieć się, jakie atrybuty posiadało każde z bóstw politeistycznego panteonu, dzięki czemu ich rozpoznawanie - w kończącym zajęcia konkursie - nie sprawiło uczestnikom zajęć żadnych trudności.
Sztukę średniowiecza i baroku przybliżyło nam muzeum mieszczące się w Pałacu Biskupa Erazma Ciołka przy ulicy Kanoniczej. Dzieła znajdują się w Galerii Sztuki Dawnej Polski XII – XVIII. W miejscu tym mieliśmy szansę dowiedzieć się o dworskiej i ludowej kulturze wieków średnich oraz o obyczajach rycerskich. Przewodnik opowiadał o roli wzorców parenetycznych w ówczesnym społeczeństwie. Dowiedzieliśmy się o ideałach władcy, rycerza i świętego. Na wystawie podziwialiśmy ikonografię związaną z popularnymi w epoce legendami hagiograficznymi.
Dzięki warsztatom poświęconym kulturze polskiego baroku, dowiedzieliśmy się wiele o siedemnastowiecznej kulturze szlacheckiej. Prowadząca zajęcia w niezwykle ciekawy sposób przybliżyła nam tło historyczne epoki, jej najważniejsze elementy światopoglądowe, które następnie odnajdywaliśmy w podziwianych dziełach. Dużą radość sprawiło nam kompletowanie oryginalnego stroju Sarmaty, a następnie wejście w mroczną przestrzeń sali ukazującej barokową fascynację śmiercią. Warto było zobaczyć portrety trumienne, te wyjątkowe dla sztuki sarmatyzmu formy malarskie.
Sztukę czasów oświecenia i romantyzmu poznawaliśmy w Galerii Sztuki Polskiej XIX wieku w Sukiennicach (Sale: Bacciarellego, Michałowskiego, Siemiradzkiego) oraz w Gmachu Głównym – w Galerii „Broń i Barwa w Polsce”, gdzie w czasie warsztatów zwiedzaliśmy ekspozycję prezentującą dawne militaria. Historię dziewiętnastego wieku, szczególnie mit napoleoński i polskie mity narodowe we wspaniały sposób uchwyciły dzieła malarskie i rzeźbiarskie. Byliśmy pod wielkim wrażeniem sztuki, która ilustrowała rytm życia polskiego narodu pod zaborami, przybliżała postaci bohaterów narodowych, utrwalała chwile upadków i triumfów oręża. Wyjątkowy monumentalizm malarstwa historycznego oraz akademizmu na wiele lat ukształtował nasz sposób myślenia o rodzimych dziejach.
Naszą wędrówkę po sezamie dziewiętnastowiecznej sztuki kontynuowaliśmy w Domu Jana Matejki. Jego malarstwo ukazało nam, czym jest sztuka w służbie walki o niepodległość i jaką rolę pełni artysta w okresie zaborów. Fascynujące było poznać, jak długotrwały i żmudny był proces powstawania dzieł Mistrza, zobaczyć eksponowane w pracowni malarza elementy jego warsztatu, a wreszcie móc podziwiać niedawno odzyskany przez Muzeum Narodowe, zaginiony przez lata, portret jednego z profesorów medycyny krakowskiego Collegium Medicum.
Tajemnice sztuki Matejkowskich uczniów odkrywaliśmy w Galerii Sztuki Polskiej XX wieku oraz Domu Józefa Mehoffera.
Postać Stanisława Wyspiańskiego, największego wizjonera Młodej Polski, poznaliśmy jako literata, malarza, scenografa teatralnego, autora polichromii krakowskich świątyń, witraży do przestrzeni sakralnych i świeckich, projektanta sztuki użytkowej, wreszcie- współtwórcę architektonicznego projektu Wawel-Akropolis. Mamy nadzieję, że okrągła rocznica śmierci artysty i planowane na obecny rok przez Muzeum Narodowe wydarzenia, pozwolą na nowo odkryć jego sztukę, tak mocno wpisaną w nasz krakowski pejzaż.
Piękno secesyjnych wnętrz, z oryginalnym wyposażeniem z epoki, urzekło nas we wnętrzu Mehofferowego siedliska przy Krupniczej. Przebywanie w atmosferze młodopolskiego domu, wśród portretów i zdjęć rodziny artysty, prowokowało nas do zadawania pytań na temat obyczajowości przełomu XIX i XX wieku, szczególnie ról społecznych kobiet oraz mężczyzn w ujęciu mieszczańskiej kultury. Secesyjne malarstwo i witraże, fascynacja japońską sztuką - wszystko to przeniosło nas we wspaniały czas Belle Epoque. Niestety chłodna aura nie pozwoliła nam w pełni skorzystać z uroków ogrodu zaprojektowanego przez Mehoffera, a dziś reprezentującego sztukę ogrodową początku XX stulecia.
Największe obawy budziła w nas sztuka nowoczesna. Okazało się jednak, że po wspaniale prowadzonych zajęciach o awangardzie, większość z nas bezbłędnie potrafiła rozeznać się w gąszczu nurtów: kubizmu, futuryzmu, ekspresjonizmu, formizmu czy abstrakcjonizmu. Rzeźby i malarstwo polskiego dwudziestolecia międzywojennego autorstwa m.in. Zbigniewa Pronaszki, Leona Chwistka czy Witkacego próbujące uchwycić niespokojny rytm nowoczesności, pozwoliły nam przygotować się do dojrzałego odbioru sztuki współczesnej.
Na naszej drodze poznawania skarbów krakowskiej sztuki nie mogło zabraknąć najmłodszego oddziału Muzeum Narodowego - Pawilonu Józefa Czapskiego. Za pośrednictwem biografii artysty, mogliśmy wejść w tajemnicę sztuki (kapizm) i strasznej historii XX wieku (zsyłka, kłamstwo katyńskie, doświadczenie emigracji). W małym pokoiku Czapskiego, z tak wielkim pietyzmem odtworzonego na krakowskiej ekspozycji, można wprost dotknąć pokory i wielkości artysty. Naszą uwagę zwróciła nowatorska koncepcja przestrzeni muzealnej (rola multimediów), angażująca widza w każdym wymiarze: intelektualnym, fizycznym (oddziaływanie na zmysły) i duchowym.
Klamrą spinającą początek i koniec naszej przygody w świecie sztuki stał się majowy wykład, wygłoszony przez panią Paulinę Chełmecką w murach naszego Liceum. Prelekcja obejmowała zagadnienia związane z kolekcją Książąt Czartoryskich. Prowadząca przedstawiła charakter zbiorów oraz najistotniejsze wydarzeniach z ich dziejów w kontekście Leonardowej Damy z gronostajem oraz sylwetki księżnej Izabeli Czartoryskiej.
Chcieliśmy na koniec podziękować wszystkim Prowadzącym nasze zajęcia muzealne w ramach programu „Kultura dostępna”. Zwraca uwagę Ich wielka wiedza z historii sztuki, a także umiejętności komunikowania się z młodzieżą. Sposoby przybliżania tajników sztuk plastycznych, zróżnicowane metody stosowane przez Prowadzących, formy aktywizacji uczestników zajęć pozwoliły nam swobodnie poczuć się w przestrzeni muzealnej i otworzyć na rozumienie i przeżywanie świata sztuki.
Za to doświadczenie- serdecznie dziękujemy!
Uczestnicy Warsztatów Muzealnych 2016-17 W sezamie sztuki
